مطالعات باستان شناسی - فهرست مقالات

شناخت شیوههای تدفین بازتابی از فرهنگ و عقاید بشری است که در دوران مفرغ با ظهور و رشد مراکز مهم شهری اهمیت ویژه‌ای پیدا می کند. علاوه بر آن در دوران مفرغ ارتباطات تجاری بسیار گسترده شده و سبب شکل گیری مفاهیم ... بیشتر شناخت شیوههای تدفین بازتابی از فرهنگ و عقاید بشری است که در دوران مفرغ با ظهور و رشد مراکز مهم شهری اهمیت ویژه‌ای پیدا می کند. علاوه بر آن در دوران مفرغ ارتباطات تجاری بسیار گسترده شده و سبب شکل گیری مفاهیم مشترک و برهم کنش های فرهنگی می شود. از موضوعات مهم این دوره سنت های تدفینی است که انواع مختلفی را شامل می شود. یکی از مهمترین سنت های فرهنگی حوزه میانه آسیا سنت تدفینی تهی گور است که در پژوهش حاضر ارزیابی آن مهم‌ترین هدف است. تهی‌گور‌ها که قبوری فاقد اسکلت هستند، شاید کارکرد یادمانی داشته اند. در میانه آسیا که بخش وسیعی از آن شرق ایران است، تهی گورها از دوره مفرغ قدیم در گورستانهای شهرسوخته، شهداد و خنامان شروع شده و در دوره های بعد به عنوان پدیده ای فراگیر گسترش یافته است. در این راستا سوال اصلی پژوهش ارزیابی مجدد گاهنگاری و بررسی منشایابی آن است. فرض کلی بر این منطق استوار است که با توجه به مدارک باستان شناسی و گاهنگاری آنها منشأ اصلی این سنت یا شیوه تدفینی به منطقه جنوب شرق ایران و شاید دوره مفرغ قدیم و محوطه شهرسوخته سیستان نسبت داده شود. این سنت سپس در دوره مفرغ میانی در گورستان خنامان و شهداد کرمان رواج یافته و در نهایت در راستای ارتباطات فرهنگی، جابجایی مردم و اندیشه‌ها مکانیزم شبکه‌های ارتباطی، تجارت‌های غیر مستقیم و پیشه‌وران کوچ‌رو، به‌صورت فراگیر در مناطق شرقی موسوم به میانه آسیا در دوره مفرغ جدید، انتشار پیدا کرده است.

مشاهده مقاله

مقایسه تطبیقی ابزار نساجی و پارچه های باستان شناسی عصر مفرغ(شهر سوخته)، با نمونه های مشابه امروزی

هاله هلالی اصفهانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 بهمن 1402

https://doi.org/10.22059/jarcs.2024.360834.143216

چکیده

شهر سوخته با حجم انبوهی از داده های فرهنگی، از اهمیت و جایگاه ویژه ای نسبت به دیگر محوطه های هزاره سوم پیش از میلاد در فلات ایران برخوردار است؛ چراکه فراوانی آثار بدست آمده از آن، منابع مطالعاتی مناسبی ... بیشتر شهر سوخته با حجم انبوهی از داده های فرهنگی، از اهمیت و جایگاه ویژه ای نسبت به دیگر محوطه های هزاره سوم پیش از میلاد در فلات ایران برخوردار است؛ چراکه فراوانی آثار بدست آمده از آن، منابع مطالعاتی مناسبی در بررسی عملکرد و ذهنیت انسان این هزاره از رویارویی با مسائل متعددی در تولید صنایع گوناگون چون نساجی دارد که انسان امروزی با آن مواجه است. یکی از راه های اثبات این مدعا، از بررسی انواع پارچه های بدست آمده از این محوطه می باشد که با در برداشتن انواع الیاف و تکنیک های بافت پارچه، به همراه ابزار بدست آمده از این فرآیند، بازگوی ِاشراف آنان در برخورد با عملکرد خلاقانه در استفاده از ابزار و نحوه تولید پارچه است. بررسی ابزارهای بدست آمده و داده‌های مرتبط با این ابزارها، همچون پارچه های شهر سوخته، کمک شایانی در شناخت بخشی از فرهنگ این مردم در هزاره سوم پیش از میلاد می کند؛ پژوهش میدانی حاضر نیز با رویکردی توصیفی – تطبیقی، شاخص ترین نمونه پارچه های بافته شده با انواع تکنیک های بافت را به کمک تصاویر مورفولوژیکی، جداول و نمودارها، همراه مقایسه‌ی تطبیقی آنها به لحاظ ظاهری و کاربرد صحیح با ابزار بدست آمده و سپس، نمونه های مشابه امروزی، مورد بررسی، توصیف و تطبیق قرار می دهد که در بازگویی هرچه روشن تر از ترسیم بخشی از زندگی روزمره انسان عصر مفرغ ، به عنوان هنرمند- صنعتگر، درحوزه صنعت نساجی، بازشناسی فضای آن دوره زمانی را احیاء می کند.

مشاهده مقاله

بررسی وضعیت اقتصادی - معیشتی شهر سوخته از اوایل هزاره سوم تا اوایل هزاره دوم پ.م بر پایه تحلیل آماری گور نهاده‌های قبور در گورستان شهر سوخته

حسین مرادی؛ زهرا رجبیون

دوره 14، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 107-129

https://doi.org/10.22059/jarcs.2022.296333.142838

چکیده

از آنجایی که تدفین در پیش از تاریخ ارتباط بسیار زیادی با ابعاد مختلف زندگی انسان دارد به همین علت مطالعه در سنت‌های تدفینی می‌تواند در بازسازی زندگی اقتصادی، اجتماعی هر جامعه‌ نقش مهمی داشته باشد. شهر ... بیشتر از آنجایی که تدفین در پیش از تاریخ ارتباط بسیار زیادی با ابعاد مختلف زندگی انسان دارد به همین علت مطالعه در سنت‌های تدفینی می‌تواند در بازسازی زندگی اقتصادی، اجتماعی هر جامعه‌ نقش مهمی داشته باشد. شهر سوخته یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی هزاره سوم پ.م است که داده‌های به‌دست‌آمده از کاوش‌های گورستان آن به عنوان بزرگ‌ترین گورستان عصر مفرغ فلات ایران، کمک فراوانی در بازسازی جنبه‌های مختلف زندگی افراد کرده است. در این مقاله به مطالعه تغییر و تحولات وضعیت اقتصادی - معیشتی شهر سوخته بر اساس تحلیل آماری آثار درون قبور پرداخته شده است. این مقاله از داده‌های به‌دست‌آمده از کاوش‌هایی که طی سال‌های 1376 تا 1382 طی 7 فصل کاوش صورت گرفته، استفاده‌شده و 214 تدفین که دوره‌های استقراری آنها قابل تشخیص بوده برای مطالعه انتخاب شده است. برای مطالعه و تحلیل این داده‌ها از نرم‌افزار آماری SPSS بهره برده شده و با توجه به نوع داده‌ها و اهداف پژوهش، آزمون‌های یک‌بعدی، رگرسیون چند متغیره، آر پیرسون و آزمون اف برای تحلیل داده‌های این مطالعه انتخاب شده‌اند. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش از دوره I تا دوره IV به مرور تغییراتی در متغیرهای تعداد اشیاء، اشیا شان‌زا، ارزش عددی اشیا و ساختمان قبور رخ داده و در دوره‌های جدیدتر که دوره III و IV را شامل می‌شود بر تعداد اشیا قبور و کیفیت اشیا آنها افزوده می‌شود. تحلیل این تغییرات نشان‌دهنده تغییر در اوضاع اقتصادی اجتماعی در شهر سوخته است. ضمن اینکه مطالعه آماری اشیا و ساختار قبور مذکور نشان می‌دهد که هر چه از دوره‌های قدیمی به دوران جدیدتر می‌رویم اختلاف میان ارزش عددی قبور (که برایندی از ساختار و کیفیت مواد فرهنگی درون هر قبر است) بیشتر می‌شود. این به این معناست که در دورۀ III-IV شکاف احتمالی ثروت در طبقات مختلف اجتماعی بیشتر و مشهودتر بوده است که به ثبات نسبی اقتصادی و همچنین تغییر در مناسبات اجتماعی و باورهای مرتبط با مراسم تدفین مربوط بوده که تأثیر آن در سنت‌های تدفینی نیز بازتاب داشته است.

مروری بر سنت‌ها و آئین‌های تدفین مردگان منطقه‌ی جنوب ‌شرق ایران با نگاهی بر تمدن‌های همجوار (هزاره‌ی چهارم و سوم قبل از میلاد)

حسین سرحدی دادیان

دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 113-132

https://doi.org/10.22059/jarcs.2017.64008

چکیده

مقالهی حاضر بر آن است تا با تکیه بر کاوش‌های انجام شده در گورستان‌های حـوزهی تمدنی جنوب شرق ایران، به بررسی شیوه‌ها و جهات تدفین در طول هزارهی چهارم و سوم قبل از میلاد بپردازد. درخصوص آئین ... بیشتر

برآورد جمعیت در سیستان بر پایۀ مطالعات باستان‌قوم‌شناسی

زهیر واثق عباسی؛ رحمت عباس نژاد سرستی؛ حمیدرضا قربانی؛ محمدصادق روستایی

دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 229-243

https://doi.org/10.22059/jarcs.2017.61780

چکیده

امروزه، موضوع برآورد جمعیت جوامع باستانی یکی از موضوعات مهم در باستان‌شناسی است. یکی از راههای جمعیتنگاری باستانی، تحلیل آماری دادههای معماریِ حاصل از بررسی روستاهای امروزی است. منطقۀ سیستان ... بیشتر

مقایسه و بررسی ساختار ظروف سنگ مرمر منطقۀ جیرفت و شهر سوخته بر اساس مطالعات آزمایشگاهی XRD-XRF و پتروگرافی

محمد امین امامی؛ پروین سلیمانی؛ مریم اکبری فرد

دوره 7، شماره 2 ، دی 1394، ، صفحه 1-12

https://doi.org/10.22059/jarcs.2015.57741

چکیده

در این پژوهش سنگ مرمرهای به دست آمده از کاوش‌های جیرفت و شهر سوخته برای شناسایی تفاوت ساختاری آنها به روش‌های تجزیة دستگاهی و پتروگرافی آزمایش شدند. سنگ مرمرهای جیرفت زردرنگ و رگه‌های پراکنده ... بیشتر

دوره 15 (1402)

دوره 14 (1401)

دوره 13 (1400)

دوره 12 (1399)

دوره 11 (1398)

دوره 10 (1397)

دوره 9 (1396)

دوره 8 (1395)

دوره 7 (1394)

دوره 6 (1393)

دوره 5 (1392)

دوره 4 (1391)

دوره 3 (1390)

دوره 1 (1388)

کلیدواژه‌ها = %D8%B4%D9%87%D8%B1 %D8%B3%D9%88%D8%AE%D8%AA%D9%87

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده