حمید حسنعلی‌پور؛ حسن کریمیان؛ سیدرسول موسوی حاجی
چکیده
بهرغم وسعت چشمگیرسیستان و شرایط تمدنساز دلتای هیرمند، اطلاعات اندکی از تمدن‌های کهن این سرزمیندر دست است. اگرچه محوطههای غنی و کمنظیر شهر سوخته، دهانهغلامان و کوه خواجههریک اطلاعات ارزشمندی ...
بیشتر
بهرغم وسعت چشمگیرسیستان و شرایط تمدنساز دلتای هیرمند، اطلاعات اندکی از تمدن‌های کهن این سرزمیندر دست است. اگرچه محوطههای غنی و کمنظیر شهر سوخته، دهانهغلامان و کوه خواجههریک اطلاعات ارزشمندی از پیشازتاریخ و دوران تاریخی ایران را در اختیار می‌گذارند،تاکنون محوطهای که بتوان از آن در مطالعات باستان‌شناسانه دوران اسلامی سیستانبهره گرفت، شناسایی و معرفی نشده است. به این دلیل، در پژوهش حاضر سعی شده است تا ضمنمطالعة توزیع فضایی و گاهنگاری محوطههای اسلامی دشت سیستان، شهرهای شاخص دوراناسلامی این دشت معرفی و اطلاعات ارزشمندی از توزیع مکانی محوطههای اسلامی این ناحیه حاصل شود ونیز ارتباطات فضایی و کنش و برهمکنش درون و برونمنطقهای آنها تحلیل گردد. بدینمنظور، تمامی اطلاعات مربوط به شهرهای دوران اسلامی سیستان از لابهلای اسناد،منابع و متون تاریخی استخراج و با به‌کارگیری آنها در تفسیر دادهها و اطلاعاتباستانشناختی (رهیافت تاریخی)، نسبت به بازشناسی و تعیین محل آنها اقدام گردیدهاست. همچنین با بهرهگیری از تحلیل GIS محوطههای اسلامی، به بررسی تأثیر منابع زیست ـ محیطی در چیدمان اینمحوطهها پرداخته شده است. نتایج مطالعات حاضر روشن ساخت که در دوران اسلامی بهترتیب شهرهای: «زرنگ» (زرنج)، «شهر سیستان»، «شهر نوسیستان»، «جلالآباد»،«کندرک»، «سهکوهه» و «شهر ناصری» به مرکزیت سیستان انتخاب شدهاند
