مصیب امیری
چکیده
فعالیتهای باستانشناسی دو دهة اخیر در بیشاپور منجر به آشکار شدن سازههای معماری، گچبریها، مهرها و دیگر آثار از این محوطة ارزشمند شده است. این شهر که از نخستین شهرها و پایتختهای ساسانی است خود ...
بیشتر
فعالیتهای باستانشناسی دو دهة اخیر در بیشاپور منجر به آشکار شدن سازههای معماری، گچبریها، مهرها و دیگر آثار از این محوطة ارزشمند شده است. این شهر که از نخستین شهرها و پایتختهای ساسانی است خود دارای تاریخ شهرسازی مکتوب است. کاوش در این شهر از سال 1935 م، آغاز و هنوز هم فعالیتهای باستانشناسانه در آن ادامه دارد. در حین فعالیتهای باستانشناسی در بیشاپور چند قطعه معدود گچبری با نقش انسانی پدیدار شد که همانند آنها در دیگر محوطههای ساسانی تاکنون مشاهده و معرفی نشدهاند، این قطعات بیشتر در فصل نهم کاوشهای بیشاپور یافت شده و بیشتر متمرکز بر جنوب ایوان موزاییک و تالار چلیپا شکل شاهنشین است. ظاهراً تزئینات گچبری یا به یکباره بر روی دیوارها کشیده می شده و سپس هنرمند با ابزاری شبیه لیسه نقوش مورد نظر خود را روی گچها ایجاد میکرده است و یا بهصورت قالب گیری تهیه می شده و سپس درجای خود نصب می شده است. در این مقاله روش یافته اندوزی دادهها به دو شیوة میدانی و کتابخانهای صورت گرفته است و کوشش شده است تا این یافته ها در بستر هنر گچبری دورة ساسانی شهر تاریخی بیشاپور معرفی و تجزیهوتحلیل شود و نشان میدهد که هنر گچبری ساسانی در ابتدای امر کاملاً وارث گذشته ایرانی است.