ثریا افشاری؛ لیلی نیاکان؛ بهروز عمرانی؛ محمد مرتضایی
چکیده
در سال 1398 شمسی، با هدف شناسایی و مطالعه‌ی محوطه‌های دوره‌ی ایلخانی در حاشیه‌ی رود ارس یک فصل بررسی و شناسایی با تمرکز بر منطقه دره‌ی شام در شهرستان جلفا در مابین دو استان آذربایجان شرقی و غربی انجام ...
بیشتر
در سال 1398 شمسی، با هدف شناسایی و مطالعه‌ی محوطه‌های دوره‌ی ایلخانی در حاشیه‌ی رود ارس یک فصل بررسی و شناسایی با تمرکز بر منطقه دره‌ی شام در شهرستان جلفا در مابین دو استان آذربایجان شرقی و غربی انجام شد که در نتیجه‌ی آن 53 اثر و محوطه-ی باستانی شناسایی و ثبت شد. موقعیت راهبردی و ژئوپولتیکی این منطقه با حوزه‌های پیرامونی خود چون قفقاز، ترکیه و آسیای مرکزی و نیز موقعیت ژئواکونومیکی آن به عنوان کریدورهای ارتباطی سبب شده که از هزاره دوم پیش از میلاد تا دوره‌های متأخر فرهنگ‌های مختلفی در این محدوده شکل گیرد. به عبارت دیگر، عمده‌ترین عامل در روند شکل‌گیری استقرارهای این منطقه قرار‌گیری آن در مسیر راه‌های تجاری، ارتباطات آسان درون منطقه‌ای و برون منطقه‌ای بویژه در دوره ایلخانان مغول است که در روند تکاملی فرهنگ‌های دره‌ی شام نقش بسزایی داشته است. از سوی دیگر با توجه به اهمیت مذهبی این منطقه در دوره ایلخانان مغول که نشانگر تساهل و تسامح مذهبی آنان بر پایه‌ی سیاست گذاری‌های خارجی آنها بود؛ اطلاعات مفیدی از ساختار اجتماعی و مذهبی منطقه در ادوار مختلف فرهنگی به ویژه دوره ایلخانی به دست آمد. به عبارت دیگر بررسی‌های میدانی و تطابق آنها با متون تاریخی روشنگر این مطلب است که در دوره ایلخانان مغول سیاست آزادی مذهبی و فقدان تعصب دینی مغولان که از آن به تسامح و تساهل مذهبی دوره حاکمیت ایلخانان یاد می‌شود منتج از یک‌سری علل و عوامل پیدا و ناپیدا بود که در مجموع برآیندی از سیاست‌ورزی و سیاسی کاری ایشان در امر دین بود.
