افشین یزدانی؛ بهمن فیروزمندی شیره جین
چکیده
بازخوانی گلنوشتههای باروی تخت جمشید در زمان داریوش بزرگ، بایگانیهای همزمان با کوروش بزرگ در سرزمین میانرودان به همراه گزارشهای تاریخی زمان اسکندر، هریک با نامهایی نزدیک به هم، به ...
بیشتر
بازخوانی گلنوشتههای باروی تخت جمشید در زمان داریوش بزرگ، بایگانیهای همزمان با کوروش بزرگ در سرزمین میانرودان به همراه گزارشهای تاریخی زمان اسکندر، هریک با نامهایی نزدیک به هم، به وجود موقعیت و مکان جغرافیایی مهم از دوران هخامنشی با ساختمانهای شاهی و اهمیت سیاسی، اداری و بازرگانی در کرانۀ شمالی خلیج فارس شهادت میدهند. بر این اساس، مقالۀ حاضر با هدف بازشناسی موقعیت و جایگاه محل مورد نظر در مرحلۀ نخست، ضمن بررسی منابع و اسناد نوشتاری مورد اشاره، به این نتیجه میرسد که منظور تمامی آنها جایی در محدودۀ مثلث برازجان، بوشهر و گناوة امروزی و بر کرانۀ خلیج فارس بوده است. در ادامه و با توجه به دادههای حاصل از بررسیها و کاوشهای باستانشناختی، جلگۀ برازجان تا خط کرانه، بهعنوان بهترین گزینه برای مکانیابی محوطۀ هخامنشی مورد بحث که از آن با نامهایی چون تموکن، تخمکه و تئوکه نام برده شده، پیشنهاد و معرفی شده است. به عقب بردن پیشینۀ فعالیتهای ساختمانی از داریوش به کوروش بزرگ با تلاش برای گاهنگاری دقیقتر کاخهای کشفشده، ادعای بندرگاه بودن تموکن در پارهای از اسناد نوشتاری و تضاد این مهم با جایگاهی که در نهایت برای شهر تموکن براساس یافتههای باستانشناختی پیشنهاد شده است، به همراه انتساب تمامی کاخهای کشفشده به کوروش بزرگ، درحالیکه گلنوشتهها به فعالیتهای ساختمانی داریوش بزرگ در تموکن اشاره دارند، از مهمترین مسائل پیشروی پژوهشگر در مطابقت و همخوانی اسناد نوشتاری با یافتههای باستانشناختی بهشمارمیرود.